สวัสดีชาวโอเวอร์คล๊อกโซนครับ หลังจากที่เราเคยได้พูดถึงแนวทางของอุปกรณ์ในการประกอบ USB DAC จากแผงวงจรสำเร็จรูปที่หาซื้อได้บนโลกมาแล้วถึง 3 ตอน ที่ก็มีบางเสียงบอกกับทางทีมงานว่า "รวมกันแล้ว ตัวเป็นหมื่นๆ มีทางเลือกแบบคนงบน้อยบ้างไหม" ใจจริงก็อยากจะเขียนมานานแล้วกับ USB DAC ในงบเริ่มต้น ไม่ถึงหนึ่งพันบาท แต่พอดีผมก็งานยุ่ง มีงานประจำที่ต้องทำเลยเพิ่งได้มีเวลาเขียนในช่วงนี้ ซึ่งหลายก็มีหลายๆเสียงนั้นบอกว่า USB DAC เสียงดีกว่า Sound Card ก็ต้องแยกแยะกันให้ดีก่อน มันไม่ใช่ความจริงเสมอไป ถึงแม้จะเป็นชิพ DAC เดียวกัน แต่มันก็มีองค์ประกอบหลายๆจุดที่ทำให้สไตล์เสียงและคุณภาพของเสียงที่ออกมาได้แตกต่างกัน ยังไม่นับถึงการใช้งานของ Sound Card ที่ในภาค DAC นั้นทำหน้าที่ร่วมกับชิพประมวลผลเสียงและซอร์ฟแวร์ แต่ USB DAC มากันแบบเพียวๆมีหน้าที่ถอดรหัสเสียงดิจิตอลมาสู่อนาล็อกที่เราได้ยินกัน ในบทความวันนี้เราจะเน้นถึงความประหยัดของงบประมาณ ความละเอียดเสียงในระดับ CD Audio แต่ก็ยังมีช่องทางหายใจให้สามารถอัพเกรดอุปกรณ์ ,ระบบไฟ และ รองรับการเล่นไฟล์ Hi-Res ระดับ DSD DXD ได้ในอนาคตอีกด้วย
** คำเตือน
*** บทความนี้มีการเกี่ยวข้อกับไฟฟ้ากระแสสลับ 220-250V ซึ่งมีอันตรายถึงชีวิต
**** โปรดศึกษาหลักการเบี้องต้นของไฟฟ้ากระแสสลับ
***** ทาง Overclockzone.com ไม่ขอรับผิดชอบใดๆทั้งสิ้น
บทความนี่เป็นเพียงแค่แนวทางเท่านั้น ไม่ได้บอกว่าภาพอุปกรณ์ต่างๆนั้นเป็นอุปกรณ์ที่ดีที่สุดหรือน่าสนใจแต่อย่างใด โดยของทั้งหมดเป็นของที่ผมซื้อมาลองเล่นๆ ทำไปเรื่อยๆครับ เล่นเองเจ็บเอง พลาดก็พอสมควร
DAC Board
มาถึงส่วนประกอบหลักกับ DAC Board ระดับเริ่มต้น ที่ค่าตัวนั้นอยู่ประมาณ 10 USD ขึ้นไป ก็ราคานั้นจะขึ้นกับส่วนประกอบบนบอร์ด ,ชิพ DAC ,OP AMP ,ระบบไฟ และ การเชื่อมต่อ ในภาพนั้นเป็นชิพ ESS ES9018K2M ราคาตอนนี้สั่งจากเว็บต่างประเทศ ราคาประมาณ 10 USD รวมส่งถึงประตูหน้าบ้าน
ถึงแม้จะเป็น DAC Board ระดับราคาไม่สูง แต่ชิพมันก็รองรับอนาคต อัพเกรดให้รองรับการเล่นไฟล์ระดับ Hi Res ได้อีกด้วย ในภาพจะเป็นชิพ ESS ES9018K2M ถ้าเป็น ES9028K2M หรือ ES9038K2M บอร์ดระดับเริ่มต้น ราคาก็จะสูงกว่านี้ บางตัวที่ผมเห็นในราคาระดับ 20-25 USD มันรองรับการช่องต่อสัญญาณเสียงขาออกแบบ XLR ซะด้วยครับ
การอัพเกรด OP-AMP นั้นก็ช่วยส่งผลทำให้คุณคุณภาพเสียงที่ดีขึ้น แต่อยากจะพูดให้คิดนึดนึง OP-AMP ไม่ใช่ทุกสิ่งทุกอย่าง มันก็ตามพื้นฐานอุปกรณ์ส่วนใหญ่บนบอร์ด ไม่ได้ช่วยอะไรมาก ไม่ใช่ DAC Board ตัวละไม่กี่ร้อย จะใส่ OP-AMP ตัวเป็นพัน
นอกจากการเชื่อมต่อสัญญาณเสียงแบบ RCA แล้ว ยังรองรับแบบ Mini 3.5 mm อีกด้วย
ไฟเลี้ยงของ DAC บอร์ดตัวนี้ใช้พาวเวอร์ซัพพลายแบบ DC ที่งบประมาณตรงนี้หลักร้อยบาท ก็ขึ้นอยู่กับว่าวงจรนั้นออกแบบให้ใช้กี่ Voltage ก็ว่ากันไป ในภาพผมเอาหม้อแปลงไฟจากเครื่อง Scanner ที่ไม่ได้ใช้งานมาใช้ ก็ประหยัดงบส่วนนี้ลงไปได้อีก
DAC Board ตัววนี้รองรับไฟเลี้ยงทั้งแบบ DC และ AC Dual ที่เรียกได้ว่าสามารถอัพเกรดคุณภาพของไฟเลี้ยงให้ดีขึ้นได้ในอนาคต
ในส่วนของหม้อแปลงลดแรงดัน อันนี้ก็ต้องดูจากผู้ผลิตหรือคนขายเพิ่มเติมว่า DAC บอร์ดที่เราจะซื้อมาใช้นั้นต้องการไฟ AC กี่ V กี่ A ในภาพเป็นแบบ AC Dual ไม่จำเป็นต้องเป็น R-Core แบบในภาพก็ได้ จะเป็น Ei หรือ Toroidal ก็แล้วแต่ชอบครับ โดยที่ตัวฉลากหม้อแปลงลดแรงดันจะมีบ่งบอกให้ทราบอยู่แล้วว่าสายไฟสีไหน คือไฟขาเข้า และ ขาออกของชุดไหน ถ้าเจอแบบในภาพเป็นภาษาจีนก็ทำใจถามคนขายหรือถามคนที่รู้ภาษาจริงๆจะดีกว่า แต่โดยส่วนตัวไม่แนะนำซักเท่าไร เพราะหม้อแปลงลดแรงดันที่ดีๆหน่อย ราคาก็จะสูงเกิน อันนี้ทำให้เห็นภาพว่ามันรองรับการอัพเกรดได้ในอนาคตครับ
จุดการเชื่อมต่อสัญญาณ I2S หรือ IIS ที่พื้นฐานนั้นขึ้นต่ำจะต้องใช้สาย 4 เส้น ในภาพนั้นจะไม่มีการเขียนลายละเอียดบน PCB ต้องดูภาพที่คนขายหรือผู้พัฒนาลงรายละเอียดเพิ่มเติม
DAC Board ขนาดจิ๋วลงมา ที่มันถูกออกแบบให้ใช้ค่อมบน Rassberry Pi Model B แต่มันก็ถูกออกแบบให้สามารถทำเป็น USB DAC ได้ ซึ่งถ้าเราจะทำแบบย้อนศร ก็สามารถนำ DAC Baord อย่างเช่นตัวแรกที่ผมเอามาให้ดูเป็นตัวอย่าง มาเชื่อมต่อกับ GPIO ของ Rassberry Pi ได้เช่นกัน
จุดของการรับสัญญาณ I2S หรือ IIS ที่ DAC Baord ตัวนี้มีการบอกรายละเอียดไว้บน PCB อย่างชัดเจน
USB I2S or IIS Card
I2S หรือ II2 ชื่อเต็มคือ Inter-IC Sound เป็นอินเตอร์เฟสการสื่อสารส่งข้อมูลเสียงในอุปกรณ์บนวงจรเดียวกัน ซึ่งมาตรฐานนี้มันเกิดมาตั้งแต่ยุค 1986 ของ CD-Audio ซึ่งการใช้ DAC ร่วมกับเครื่องคอมพิวเตอร์ที่จำเป็นต้องมีตัวแปลงสัญญาณจาก USB มาเป็น I2S เพื่อส่งข้อมูลไปให้ชิพ DAC แปลงสัญญาณดิจิตอลให้เราได้ยิน ถ้าจะเชื่อมต่อเข้ากับ Rassberry Pi ก็สามารถตัดในส่วนนี้ออกไปได้ แต่ถ้าจะใช้งานบนคอมพิวเตอร์ยังจำเป็นอยู่ ในภาพนั้นจะเป็นพวก XMOS และ Amanero ที่ราคาอย่างต่ำก็เป็น 30 USD แล้วครับ ในบทความวันนี้ผมแนะนำว่าหา USB to I2S Module ที่ใช้ชิพ PCM2704 หรือ PCM 2706 ที่ราคารวมส่งตกอยู่ประมาณ 10 USD เท่านั้น ก็จะได้ความละเอียดเสียงระดับ CD Audio กันแล้ว ถ้ามีเงินหรืองบประมาณเพิ่มขึ้นก็ค่อยๆอัพเกรดให้รองรับความละเอียดระดับ Hi-Res DSD DXD ได้ครับ
จุดการเชื่อมต่อสัญญาณ I2S หรือ IIS ขาออกไปสู่ DAC Board ที่จะมีการบอกรายละเอียดเอาไว้ชัดเจน ว่าขานี้คือสัญญาณอะไร ก็ลากเชื่อมต่อเข้าไปกับ DAC Board
อุปกรณ์เพิ่มเติม
การเชื่อมต่อระหว่าง USB to I2S Module และ DAC Board เข้าด้วยกัน ที่จะต้องมีการใช้ตัวช่วยอย่างสายแพร หรือ สาย GPIO ของ Rassberry Pi ถ้าใครกะว่าจะประกอบ โดยไ่มีการอัพเกรดในอนาคต ก็สามารถใช้สายไฟเชื่อมไปเลยก็ไม่ผิดอะไร
เสียบเข้าไปแล้ว ก็ต้องตั้งสติให้ดีว่า สายสีอะไรหรือเส้นไหน นั้นจะเป็นตำแหน่งของสัญญาณอะไรบ้าง
ประกอบ
USB to I2S Module และ DAC Board โดยต้องตรวจสอบให้ถูกต้องด้วย พื้นฐานของ DAC Board นั้นต้องการสัญญาณขั้นต่ำสี่เส้น คือ GND ,LRCK ,BCK และ DATA
เมื่อรวมร่างเรียบร้อยแล้ว ก็จัดการเสียบสาย USB เข้ากับคอมพิวเตอร์ สายสัญญาณ RCA เข้าลำโพงหรือเครื่องเสียง และที่ขาดไม่ได้คือไฟเลี้ยงสำหรับ DAC Board ถ้าจะใช้แบบเปลือยๆเหมือนในภาพ ก็อย่าลืมรองน็อตให้บอร์ดลอยตัวหรือหาวัสดุที่เป็นฉนวนไฟฟ้ามารองเอาไว้ด้วยครับ
Conclusion
ในวันนี้ก็เป็นอีกหนึ่งแนวทางการประกอบ DIY USB DAC ในงบประมาณไม่ถึงหนึ่งพันบาท ถ้ามองถึงในเรื่องของคุณภาพเสียงที่ออกมานั้น ก็คงถือว่าดีกว่าการ์ดเสียงแบบออนบอร์ด จะอุปกรณ์ยุบยับมาจากไหนก็สู้ได้ แต่มันจะสู้ไม่ได้ในส่วนของ Software ในการปรับแต่งเท่านั้น ในตัวอย่างถ้าจะเน้นความประหยัดก็คงต้องวางเปลือยๆกันไป แต่ถ้าใครอยากได้ความเรียบร้อยสวยงามและมีฝือมือพร้อมอุปกรณ์ ก็เพิ่มอีกร้อยกว่าบาท ก็สามารถหากล่องโครงงานมาวางอุปกรณ์และเจาะรูต่างๆ เพื่อความเรียบร้อยที่สวยงามได้ ที่ USB DAC ในวันนี้ก็ไว้ฟังเพลงจากคอมพิวเตอร์ ถ้า USB to I2S Module ที่เลือกใช้สามารถเชื่อมต่อกับสมาร์ทโฟนจาก USB OTG เพื่อฟังเพลงจากสมาร์ทโฟนแล้วให้ USB DAC เป็นตัวแปลงสัญญาณเสียงดิจิตอลเป็นอนาล็อกได้ครับ ในวันนี้คงก็จะไม่มีอะไรมาก เพราะเป็นแนวทางในการประกอบ USB DAC จากส่วนประกอบสำเร็จรูปในราคาสบายๆกระเป๋า ที่สามารถหาซื้อได้จากเว็บออนไลน์ สำหรับวันนี้ผมก็ต้องขอลากันแต่เพียงเท่านี้ สวัสดีครับ